مقدمه
ما آدم‌ها ممکن است روزی چند بار از روی خشم و ناراحتی جوش بیاوریم و به اصطلاح آمپر بچسبانیم، پس ماشین‌ها دیگر جای خودشان را دارند! یک تفاوت بزرگ بین ما و ماشین‌ها هم وجود دارد؛ این که جوش آوردن ماشین برعکس ما از روی هیجان و احساس نیست بلکه از شدت گرمای زیاد این روزهای تابستان و فشار زیاد روی موتور است که کاملا با منطق جور در می‌آید. امروز می‌خواهیم نگاهی داشته باشیم به کارهایی که هنگام جوش آوردن ماشین باید و نباید انجام دهیم.
در روزهای گرم تابستان بعضا افرادی را در اتوبان یا کوچه‌خیابان‌های شهر می‌بینیم که بغل ماشین پارک شده‌ی خود ایستاده‌اند، کاپوت را بالا زده‌اند و با سردرگمی به موتور داغی نگاه می‌کنند که غرق در بخار و دود شده است. این که خوب است، بعضا افرادی پیدا می‌شوند که چند لیتر آب روی موتور خالی می‌کنند، درحالی‌که این یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی است که یک راننده می‌تواند مرتکب شود و به موتور خسارت مالی زیادی بزند! پس در این شرایط اضطراری بهتر است بجای استرس، احساس سردرگمی و انجام کارهایی که وضعیت را بدتر می‌کنند، خونسرد باشیم و روی راه‌حل‌های درست و منطقی متمرکز شویم.
علت جوش آوردن ماشین
قبل از اینکه به سراغ باید و نبایدهای مربوط به زمان جوش آوردن ماشین برویم، بهتر است ببینیم اصلا چرا ماشین جوش می‌آورد و داغ می‌کند؟ به زبان ساده وقتی موتور بیش از حد گرم می‌شود ماشین جوش می‌آورد. دلایل داغ شدن موتور و جوش آوردن ماشین را می‌توانید در لیست زیر ببینید:
خرابی رادیاتور
خراب بودن فن رادیاتور
گرفتگی مسیر آب
استفاده از مایع خنک‌کننده‌ی نامناسب
زیاد یا کم بودن مایع خنک کننده
وجود نشتی در سیستم خنک کننده
خراب بودن پمپ آب (واتر پمپ)
خراب بودن ترموستات
وجود هر یک از اشکالات ذکر شده در لیست بالا باعث جوش آوردن ماشین در زمان رانندگی در سربالایی، استفاده از دنده‌ی سنگین به مدت طولانی، رانندگی طولانی مدت در ترافیک و مسدود شدن جلو پنجره‌ی موتور می‌شود. پس بهتر است برای جلوگیری از جوش آوردن ماشین همیشه وضعیت موتور، فن و مخزن مایع خنک کننده را بررسی کنید. همچنین بررسی دوره‌ای واتر پمپ و ترموستات در کنار استفاده از مایع خنک کننده‌ی استاندارد به میزان کافی، از ضروریات نگهداری ماشین در فصل تابستان است.
کارهای اشتباه در زمان جوش آوردن ماشین
اگر هنگام رانندگی متوجه بالا رفتن غیرعادی آمپر آب شدید، کنار بزنید و صبر کنید تا آمپر بیفتد. با این حال اگر کار از کار گذشته باشد، نباید این کارهای زیر را انجام دهید.
۱. خاموش کردن ماشین
سریعا در جای مناسب کنار بزنید و ماشین را خاموش نکنید. خاموش کردن ماشین یعنی حرکت نکردن پروانه، آب داخلی رادیاتور که این‌ها یعنی بجای کمک به خنک کردن موتور، شانس خنک کردن را هم از آن هم گرفته‌اید! چراکه موتور داغ است و باید بدون کمک رادیاتور و پروانه خنک شود. داغ بودن موتور قفل شده هم سبب می‌شود تا احتمال آسیب‌دیدگی به قطعات پیشرانه بیشتر شود. این خطر ممکن است تا حدی پیش برود که واشر سرسیلندر بسوزد، سرسیلندر و بلوک موتور بر اثر شدت گرما ترک بردارند و صدمه ببینند.
۲. باز کردن درِ رادیاتور
درب رادیاتور را به هیچ وجه باز نکنید، جبران صدمه‌ی مالی مقدور است اما خسارت جانی چطور؟ وقتی که آب داغ است، تحت فشار زیاد و دمای بالا می‌جوشد و قطرات آن درصورت باز شدن کوچک‌ترین فضا به بیرون پرتاب می‌شود. برای همین است که اگر درب رادیاتور را باز کنید، به احتمال قوی بخار و آب بسیار داغی است که به بیرون پرتاب می‌شوند و خطر سوختگی و خسارت‌های جانی را به دنبال دارند. وقتی که چراغ پشت آمپر از بالا بودن دمای آب خبر می‌دهد، بهتر است فکر ریختن آب در داخل محفظه‌ی رادیاتور را فراموش کنید، چون همیشه جان مهم‌تر از مال است!
۳. آب ریختن روی موتور
و سومین کاری که نباید انجام دهید، ریختن آب روی موتور است. ریختن آب روی موتور باعث می‌شود تا از داخل و بیرون موتور اختلاف دمایی به وجود بیاید و از نظر فیزیکی، شانس ترک خوردن موتور هم بیشتر شود. شاید ریختن آب روی موتور در نگاه اول مفید به نظر برسد و به کاهش دمای آن کمک کند، اما در عوض صدمه و خسارت‌های جدی‌تری را به دنبال دارد.
کارهای صحیح در زمان جوش آوردن ماشین
حالا احتمالا می‌خواهید بپرسید که اگر نباید این ۳ کار را انجام دهیم، پس چه کارهایی را باید انجام دهیم. در ادامه کارهای مناسبی را که باید در زمان جوش آوردن ماشین انجام دهید تا هم ماشین را نجات دهید و هم سلامت خودتان را حفظ کنید، بررسی می‌کنیم.
۱. باز کردن درِ موتور
اولین کار پس از خاموش نکردن ماشین، باز کردن درب موتور است. این کار بسیار ساده و پیش‌وپا افتاده‌ای است که به کاهش دمای محفظه‌ی موتور می‌کند. البته برای باز کردن کاپوت باید مراقب باشید، چراکه ممکن است حجم بخار و گرمای زیادی در زیر درب موتور مخفی شده باشد. در لحظه‌ای که درب موتور با باز می‌کنیم، این بخار و گرما بیرون می‌زند و برای همین باید از این موضوع آگاه باشید و حواستان به دست و صورت خود باشد. وقتی که درب موتور باز می‌شود، هوای بیشتری در مسیر مجاورت با موتور قرار می‌گیرد که باعث خنک شدن می‌شود. البته این روند آهسته انجام می‌شود اما انجام این اقدام جزو اولین اولویت‌هاست که اهمیت بسیار زیادی دارد. هوا به عنوان سیال نقش مهمی را برای انتقال گرما از موتور به فضای بیرون بازی می‌کند.
۲. ریختن آب روی رادیاتور
نباید این مورد با ریختن آب روی موتور اشتباه گرفته شود. باید تلاش کنید که در این شرایط دشوار، بطری آب گیر بیاورید و روی رادیاتور بریزید تا رادیات خنک شود. در این شرایط بعضی از کارشناسان خودرو باور دارند که پس از ریختن آب روی رادیات، سوار ماشین شوید و مسافتی را با آن طی کنید. با برخورد هوا به رادیاتور و آب ریخته شده روی آن، دمای موتور پایین می‌آید.
۳. روشن کردن بخاری
استفاده از بخاری باعث می‌شود تا گرمای موتور گرفته شود. ترموستاتی که در سر راه آب رادیات قرار دارد، بعد از رسیدن دمای آب به درجه‌ی خاصی اجازه‌ی ورود را به آب می‌دهد. فن پشت لوله هم باعث می‌شود تا دمای گرم آب در لوله به کابین انتقال پیدا کند. درنظر داشته باشید که استفاده از بخاری، روی موتور بار اضافی وارد نمی‌کند. بخاری گرفتن از ماشین نه تنها باعث گرم‌شدن موتور نمی‌شود، بلکه گرمای به وجود آمده توسط پروانه به داخل کابین منتقل می‌شود. این یعنی استفاده از فرصت با راه‌حل مناسب تا هم گرما تا حدی کاسته شود و هم پروانه‌ها با چرخش هوا به جریان انداختن هوا و خنک شدن کمک کنند. این درحالی است که کمپرسورهای کولر برای کارکردن از موتور توان می‌گیرند. برای همین است که وقتی حین رانندگی، کولر می‌زنید، شتاب و قدرت ماشین تا حدی گرفته می‌شود.
۴. تماس با امداد خودرو
یک سری اقداماتی هستند که یک راننده‌ی حرفه‌ای باید در این گونه مشکلات انجام دهد و یک سری اقدامات هم باید به دست افراد حرفه‌ای و متخصص انجام شوند. مثال ساده وقتی است که ماشین پنچر می‌شود، تایر زاپاس را جای لاستیک پنچر شده می‌اندازید تا وقتی که ماشین را به نزدیک‌ترین مکانیکی محل می‌برید. در آنجا یا تایر را تعمیر می‌کنید یا لاستیک نو می‌خرید و آن را جای تایر زاپاس می‌اندازید. همین امر در مورد دیگر مشکلات خودرو مثل جوش آوردن صادق است. پیدا کردن عامل جوش آوردن خودرو در لحظات حساس کار سختی قلمداد می‌شود که حتی در صورت شناسایی مشکل ممکن است نتوانیم حل کنیم. بعضا ممکن است عامل خارجی مثل گرمای هوا باعث وجود این مشکل شده باشد. از عواملی که ممکن است باعث جوش آوردن ماشین شده باشد، پارگی شیلنگ یا نشتی رادیاتور است. در این شرایط باید تلاش کرد که در عین دقت، با ابزار موجود جلوی نشتی آب را گرفت.
مرور کلی
در این مطلب به صورت خلاصه و کاربردی تمام بایدها و نبایدهایی که در زمان جوش آوردن ماشین باید به خاطر داشته باشید را بررسی کردیم. در این روزهای داغ تابستانی احتمال جوش آوردن ماشین خیلی زیاد است، پس بهتر است از تردد غیرضروری در ساعات میانی روز خودداری کنید. اگر هم مجبور به تردد در این ساعت‌ها هستید، نکاتی که در این مطلب خواندید را فراموش نکنید. برایمان بنویسید که آیا شما تجربه جوش آوردن ماشین را داشته‌اید؟ در آن زمان چه اقداماتی انجام داده‌اید؟